Jak wygląda egzekucja alimentów z zagranicy? Praktyczny przewodnik dochodzenia alimentów krok po kroku

Twój dłużnik wyjechał za granicę? Dochodzenie roszczeń alimentacyjnych za granicą może wydawać się syzyfową pracą – papierologia i zabawa w kotka i myszkę. Jednak nie należy się poddawać – w końcu chodzi o środki do życia! Możesz odzyskać alimenty, nawet jeśli dłużnik mieszka poza Polską. Musisz tylko wiedzieć, jakie kroki podjąć i gdzie szukać pomocy. Przeczytaj ten artykuł i dowiedz się, jak skutecznie dochodzić alimentów z zagranicy!

Kiedy możesz dochodzić alimentów z zagranicy?

Oczywistym kryterium jest to, aby dłużnik był poza granicami kraju. Jednak sprawdź, czy rzeczywiście tak jest, a najlepiej ustal jego aktualny adres. To kluczowa informacja – od tego zależy sposób, w jaki odzyskasz zaległe alimenty i jakie przepisy będą miały zastosowanie. W tej sytuacji oczywiście ważne jest odzyskanie długu, ale alimenty to nie tylko pieniądze. To także wsparcie dla dziecka, jego codziennego życia i rozwoju. Frustracja z powodu braku wpłat jest naturalna, ale nie jesteś sam/a. Pamiętaj, że masz prawo działać i walczyć o dobro swojego dziecka.

Jaką rolę pełni Sąd Okręgowy podczas egzekucji alimentów z zagranicy?

W sprawach egzekucji świadczeń alimentacyjnych z zagranicy należy kierować się do sądu okręgowego. Jeśli więc chcesz dochodzić alimentów od osoby mieszkającej za granicą, Twoim pierwszym krokiem powinien być kontakt z sądem okręgowym właściwym dla miejsca Twojego zamieszkania. W Polsce to właśnie sądy okręgowe pełnią rolę tzw. organów centralnych, które wspierają wierzycieli w transgranicznych sprawach alimentacyjnych.

Sąd:

• udziela informacji i wskazówek, jak prawidłowo złożyć wniosek,
• pomaga w przygotowaniu dokumentów, np. na podstawie wyroku zasądzającego alimenty,
• przekazuje wniosek do zagranicznego organu właściwego dla miejsca pobytu dłużnika,
• prowadzi korespondencję międzynarodową i czuwa nad sprawnym obiegiem dokumentów.

Sąd nie prowadzi jednak sam egzekucji ani nie zajmuje się przekazywaniem pieniędzy – to już zadanie odpowiedniego organu w państwie, gdzie mieszka dłużnik. Ty natomiast nie musisz samodzielnie kontaktować się z żadnym zagranicznym urzędem – sąd zrobi to za Ciebie, np. przeprowadzić wszelką korespondencję dotyczącą egzekucji świadczeń alimentacyjnych.

Dlaczego właśnie do sądu okręgowego?

Od dnia 18 czerwca 2011 r. we wszystkich państwach Unii Europejskiej (z wyjątkiem Danii) obowiązuje Rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w sprawach alimentacyjnych.

Dzięki temu rozporządzeniu:

• możesz dochodzić alimentów od osoby mieszkającej w innym państwie UE,
• możesz również złożyć wniosek o ustalenie adresu dłużnika, jeśli znasz państwo jego pobytu.

Pamiętaj! To sąd okręgowy przekazuje Twój wniosek do odpowiednich organów za granicą.

Jakie dokumenty potrzebujesz, gdy sprawa dotyczy alimentów z zagranicy?

Odzyskiwanie alimentów od kogoś, kto wyjechał za granicę, może brzmieć jak koszmar. Nie jesteś jednak w tym bezbronny. Każdy kraj ma swoje przepisy, dlatego powstały międzynarodowe umowy i procedury. Chronią one rodzica i dziecko, niezależnie od tego, gdzie mieszka dłużnik.

Przygotuj odpowiednie dokumenty. Co będzie potrzebne?

• Odpis wyroku zasądzającego alimenty z potwierdzeniem prawomocności i wykonalności
• Potwierdzenie doręczenia dokumentów dłużnikowi – niektóre kraje tego wymagają
• Dodatkowe formularze w języku kraju, do którego wysyłasz wniosek (np. Niemcy, Francja, Norwegia)
• Wyciąg z wyroku na specjalnym formularzu – dostaniesz go w sądzie
• Dokumenty potwierdzające zaległości – wykaz niezapłaconych alimentów z datami i kwotami

Sprawdź poniżej, jakich dokumentów potrzebujesz w zależności od kraju, gdzie mieszka dłużnik. Zacznij działać krok po kroku, by odzyskać należne alimenty.

Egzekucja alimentów z krajów w Unii Europejskiej – jakie dokumenty są potrzebne?

Już wiesz, że odzyskiwanie alimentów z zagranicy wymaga odpowiednich dokumentów. Każdy kraj działa inaczej. Unia Europejska stworzyła jednak wspólne zasady, które cię chronią i ułatwiają pozyskanie świadczen alimentacyjnych od dłużników. To działa, nawet jeśli dłużnik mieszka we Włoszech, Niemczech czy Hiszpanii. Przygotuj te dokumenty, jeśli dłużnik przebywa w kraju UE:

• Wniosek do Sądu Okręgowego o pomoc w ustaleniu adresu dłużnika lub przygotowaniu dokumentów.
• Odpis wyroku lub ugody sądowej zasądzającej alimenty z potwierdzeniem prawomocności i wykonalności.
• Wyciąg z orzeczenia na specjalnym formularzu (załącznik I lub II) w języku polskim i języku kraju docelowego.
• Dokładne zestawienie zaległych alimentów z kwotami, datami, walutą i łączną kwotą zadłużenia – także w dwóch językach.
• Zaświadczenie o kontynuowaniu nauki, jeśli dziecko ma więcej niż 16 lat.
• Numer konta bankowego z IBAN (International Bank Account Number – międzynarodowy numer rachunku bankowego) i SWIFT (identyfikator instytucji finansowej w międzynarodowym systemie rozliczeń międzybankowych), na które mają trafiać alimenty.
• Odpis aktu małżeństwa (nie jest on standardowo wymagany, ale czasami sąd lub organ egzekucyjny może poprosić o dodatkowe dokumenty potwierdzające tożsamość i powiązanie rodzinne)
• Pełnomocnictwo dla tamtejszych urzędów – w niektórych krajach jest potrzebne, sprawdź to wcześniej.

Unikniesz chaosu i cofania dokumentów. Przyspieszysz procedurę i zwiększysz szansę na odzyskanie alimentów z zagranicy. Pieniądze w końcu zaczną trafiać tam, gdzie powinny.

Dochodzenie roszczeń alimentacyjnych z krajów objętych Konwencją Nowojorską

Podstawy są takie same. Zawsze zaczynasz od Sądu Okręgowego w Polsce. Sąd pomaga Ci przygotować wniosek i „ruszyć” sprawę dalej. Potrzebujesz wyroku zasądzającego alimenty, który jest prawomocny i wykonalny. Musisz mieć dokładne zestawienie zaległości, dane konta bankowego oraz (jeśli dziecko ma powyżej 16 lat) zaświadczenie o kontynuowaniu nauki. Te zasady obowiązują zarówno przy krajach Unii Europejskiej, jak i przy krajach objętych Konwencją Nowojorską z dnia 20 czerwca 1956 r. (np. Bośnia i Hercegowina, Republika Środkowo-Afrykańska, Ekwador, Turcja, Barbados, Argentyna, Zjednoczone Królestwo, Zielony Przylądek, Nowa Zelandia).

Jaka jest różnica?

W krajach objętych Konwencją Nowojorską potrzebujesz dodatkowych dokumentów. Musisz mieć odpis aktu urodzenia dziecka czy odpis aktu małżeństwa. Często potrzebujesz również pełnomocnictwa notarialnego dla zagranicznego organu. Każdy kraj może mieć swoje szczególne wymagania. Właśnie dlatego polecamy skontaktowanie się od razu z kancelarią lub sądem. Zbierzesz wszystko, co potrzebne i unikniesz odsyłania dokumentów z powodu braków formalnych.

Jak wyegzekwować alimenty od dłużnika zamieszkałego w USA, Zjednoczonym Królestwie lub Norwegii?

Jeśli osoba zobowiązana do płacenia alimentów mieszka w USA, Wielkiej Brytanii czy Norwegii – podobnie, złóż wniosek do sądu okręgowego właściwego dla Twojego miejsca zamieszkania o pomoc w „ściągnięciu” tych świadczeń. Aby sąd mógł przekazać sprawę do zagranicznego organu egzekucyjnego, potrzebujesz:

• prawomocnego wyroku lub ugody sądowej zasądzającej alimenty, zaopatrzonej w klauzulę wykonalności,
• potwierdzenia doręczenia dokumentów dłużnikowi – czyli że został oficjalnie poinformowany o sprawie,
• szczegółowego zestawienia zaległych alimentów (kwoty, okresy),
• numeru konta bankowego, na które mają być przekazywane alimenty,
• zaświadczenia o nauce, jeśli dziecko jest pełnoletnie i kontynuuje edukację.

W zależności od kraju dłużnika mogą być potrzebne dodatkowe dokumenty:

• pełnomocnictwo notarialne dla zagranicznego organu egzekucyjnego (często wymagane np. w USA),
• odpis aktu urodzenia dziecka lub innego dokumentu stanu cywilnego,
• tłumaczenia przysięgłe wszystkich dokumentów na język wymagany przez państwo, do którego kierowany jest wniosek.

Podstawą prawną w tego typu sprawach są międzynarodowe umowy i konwencje, m.in.:

•  Konwencja Haskiej z dnia 23 listopada 2007 (o dochodzeniu alimentów za granicą),
• Konwencja Nowojorska z 1956 r. (stosowana np. w USA),
• umowy dwustronne i zasady wzajemności (stosowane indywidualnie, np. przez Norwegię czy Wielką Brytanię po Brexicie).

Uwaga: procedura egzekucji alimentów różni się w zależności od kraju i wymaga ścisłego dostosowania dokumentów do lokalnych wymogów. Dlatego warto skonsultować się z kancelarią specjalizującą się w tego typu sprawach. Dzięki temu sprawa ruszy szybko i sprawnie.

Sprawy dotyczące egzekucji alimentów z Kanady — na co warto zwrócić uwagę?

Egzekucja alimentów z Kanady zależy od przepisów obowiązujących w konkretnej prowincji. W niektórych regionach Kanady można przeprowadzić postępowanie egzekucyjne na podstawie polskiego orzeczenia, w innych konieczna jest dobrowolna współpraca dłużnika. Egzekucja wymaga spełnienia wielu formalności. Wniosek składa się do sądu okręgowego w Polsce, który przygotowuje wymagane dokumenty. Wszystkie załączniki muszą być przetłumaczone i zalegalizowane (w sądzie, Ministerstwie Spraw Zagranicznych i ambasadzie), a następnie przekazane do Kanady za pośrednictwem polskiej placówki dyplomatycznej. Warunkiem wszczęcia postępowania jest także potwierdzenie, że dłużnik otrzymał wszystkie dokumenty. Bez dokładnego dopełnienia tych kroków sprawa niestety nie ruszy z miejsca.

Co się dzieje dalej? Czyli jak sąd pomaga i co się dzieje po złożeniu dokumentów

Na początku sąd sprawdza wniosek i może się z Tobą skontaktować. Czasem trzeba coś dopisać, czasem coś poprawić. Później sąd przekazuje całą dokumentację dalej. Nie musisz wysyłać nic sam – wszystko odbywa się przez sąd i urząd konsularny. Jeśli Twój były partner lub partnerka mieszka w Kanadzie, sprawa trafia do odpowiedniego sądu w jego prowincji. Tam sąd sprawdza dokumenty i rejestruje polski wyrok. Od tej pory polski wyrok traktowany jest jak wyrok kanadyjski. To duży krok, bo od tego momentu można go tam egzekwować. Sąd w Kanadzie musi jeszcze poinformować dłużnika i dać mu możliwość odwołania się. Jeśli się nie odwoła – wszystko wchodzi w życie i można zacząć ściągać alimenty. Jeśli się odwoła – musisz poczekać, aż zakończy się jego sprawa apelacyjna. Pamiętaj też, że niektóre prowincje (np. Kolumbia Brytyjska, Quebec, Nunavut) uznają wyroki alimentacyjne z Polski tylko w trybie dobrowolnym, czyli egzekucja będzie możliwa tylko, jeśli dłużnik sam zdecyduje się płacić.

Jakie informacje znajdziesz w BIP, gdy chcesz odzyskać alimenty zza granicy?

Twój dłużnik mieszka poza Polską? Biuletyn Informacji Publicznej (BIP) to miejsce, gdzie znajdziesz praktyczne i aktualne informacje – krok po kroku. Nie musisz znać przepisów. Wystarczy wiedzieć, gdzie szukać!

Najczęstsze błędy, które mogą opóźnić (lub uniemożliwić) ściąganie alimentów z zagranicy

Egzekucja świadczeń alimentacyjnych z zagranicy wymaga dokładności i znajomości procedur. Niestety, wiele spraw zatrzymuje się już na starcie z powodu prostych, ale kosztownych błędów. Najczęstszy? Brak ustalonego adresu dłużnika. To skutkuje wybraniem niewłaściwej ścieżki prawnej (inna procedura obowiązuje w UE, inna poza nią). Sporo osób nie wie też, że pierwszym krokiem zawsze powinien być kontakt z Sądem Okręgowym. To on pomoże przygotować wniosek i przekazać go do odpowiedniego kraju. Kłopoty sprawia także dokumentacja. Zdarza się, że wierzyciele składają kopie wyroków zamiast oryginalnych odpisów. Brakuje szczegółowych zestawień zaległości albo zapominają o aktualnym zaświadczeniu o nauce dziecka. W niektórych krajach (jak Kanada) dochodzi jeszcze obowiązek legalizacji i tłumaczenia dokumentów. Częstym przeoczeniem bywa również brak pełnomocnictwa lub danych konta bankowego. Wniosek? Zanim rozpoczniesz procedurę, sprawdź dokładnie, jakie dokumenty i kroki obowiązują w danym państwie. Oszczędzisz sobie czasu, nerwów i niepotrzebnych odrzuceń. Potrzebujesz pomocy w takiej sprawie? Napisz do nas!