którzy mieliby prawa do dziedziczenia na mocy przepisów ustawowych.
Częste (błędne) przekonanie, z którym się spotykam jest takie, że rodzeństwo spadkodawcy także może domagać się zapłaty zachowku. A to nieprawda! Bracia i siostry zmarłego nie są uprawnieni do otrzymania zachowku i nie mogą zgłaszać roszczeń o jego wypłatę!
Gdy termin przedawnienia roszczenia minie, jako wierzyciel nie będziesz mógł egzekwować swoich praw z pomocą aparatu państwowego, czyli sądu. Ten ostatni nie uwzględni Twojego powództwa. To z kolei uniemożliwi wszczęcie postępowania egzekucyjnego.
Pamiętaj jednak, że nie utracisz swojego roszczenia po jego przedawnieniu. Nadal możesz próbować dochodzić swoich praw poza sądem.
Z polskiego na nasze… 🙂 Nawet jeśli masz prawo do zachowku, to – jak to śpiewano w jednej z piosenek – „nic nie może przecież wiecznie trwać”. Możesz dochodzić zapłaty zachowku, ale tylko przez określony czas. Ile go masz? Jak to policzyć? Czytaj dalej!
Przedawnienie zachowku – kiedy mija termin?
Termin przedawnienia to kluczowy aspekt w zarządzaniu prawami do spadku, który każdy spadkobierca powinien mieć na uwadze.
Zgodnie z art. 1007 Kodeksu Cywilnego:
Roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku.
To oznacza, że roszczenie o zachowek przedawnia się z upływem 5 lat od:
- dnia ogłoszenia testamentu lub
- dnia otwarcia spadku – w stosunku do osób, które zostały obdarowane przez spadkodawcę oraz tych, które otrzymały zapis windykacyjny.
A co, gdy nie ma testamentu?
Często zdarza się, że spadkodawca nie pozostawia testamentu. W tej sytuacji uważa się, że bieg terminu przedawnienia roszczeń o zachowek także zaczyna się od momentu otwarcia spadku – zgodnie z art. 1007 § 2 Kodeksu cywilnego, stosowanym przez analogię.
Jak prawidłowo obliczyć termin przedawnienia roszczenia o zachowek?
Aby właściwie obliczyć termin przedawnienia roszczenia o zachowek, niezbędne jest określenie dat ww. wydarzeń.
Musisz wiedzieć, że owy „dzień otwarcia spadku” to nic innego jak data śmierci spadkodawcy. Z kolei otwarcie i ogłoszenie testamentu wykonuje sąd albo notariusz – gdy mają dowód śmierci spadkodawcy.
Od tych dat liczymy 5 lat.
Ważne jest jednak zrozumienie okoliczności, które mogą zawiesić i przerwać bieg przedawnienia. Więcej na ten temat poniżej.
Metody przerwania biegu przedawnienia roszczenia o zachowek
Bieg przedawnienia może być przerwany przez szereg czynności:
- Gdy podejmiesz jakiekolwiek działania prawne przed sądem lub innym organem odpowiedzialnym za rozpatrywanie i egzekwowanie roszczeń (albo sądem polubownym).
- Gdy osoba, przeciwko której przysługuje Ci roszczenie, uzna je. Na przykład poprzez pisemne oświadczenie czy dokonanie częściowej zapłaty.
Każde takie działanie powoduje, że termin przedawnienia zaczyna biec na nowo. A mówiąc kolokwialnie: „zeruje się”, co może mieć znaczący wpływ na możliwość dochodzenia roszczeń przez uprawnionych do zachowku.
Co dokładnie przerywa bieg przedawnienia roszczenia o zachowek?
- Gdy w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku, uczestnik zgłosi zarzut nieważności testamentu.
- Zarzut nieważności testamentu, zgłoszony przez wydziedziczonego (czyli osobę pozbawioną prawa do zachowku), nie przerywa biegu przedawnienia roszczeń o zachowek jego zstępnych. Są to bowiem roszczenia odrębne, niezależne od roszczenia zgłaszającego zarzut.
- Wniesienie do sądu pozwu, który zawiera żądanie zapłaty zachowku, również przerywa bieg przedawnienia. Dotyczy to nawet sytuacji, gdy kwota roszczenia w pozwie jest niższa od faktycznie należnej.
Od przerwania biegu przedawnienia należy odróżnić jego ZAWIESZENIE
Oto sytuacje, które sprawiają, że bieg przedawnienia się zawiesza (lub nie rozpoczyna):
- Roszczenia dzieci wobec rodziców są zawieszone przez okres trwania władzy rodzicielskiej.
- Dla osób niepełnosprawnych intelektualnie lub nie mających pełnej zdolności do czynności prawnych, roszczenia przeciwko ich opiekunom są zawieszone do czasu zakończenia opieki lub kurateli.
- Roszczenia między małżonkami są zawieszone na czas trwania małżeństwa.
- W sytuacjach siły wyższej, uniemożliwiających dochodzenie roszczeń przed sądem lub innym organem, przedawnienie jest zawieszone do czasu usunięcia przeszkody.
- Przedawnienie roszczeń zawiesza się też na czas trwania mediacji, jeśli strony zgodzą się na jej przeprowadzenie.
- Jeśli wniosek o zawezwanie do próby ugodowej został złożony, bieg przedawnienia zostaje zawieszony na czas trwania postępowania pojednawczego.
W uproszczeniu zawieszenie oznacza „zamrożenie” terminu na dochodzenie roszczenia na pewien czas.
Podsumowanie
Ponieważ istnieją różne daty, od których liczy się początek biegu przedawnienia, daty, w których kończy się 5-letni termin, także mogą być różne. Np. roszczenie o zachowek może nadal być aktualne dla uprawnionego, podczas gdy identyczne roszczenie, skierowane przeciwko osobie zobowiązanej do uzupełnienia zachowku po otrzymaniu od spadkodawcy darowizny lub zapisu windykacyjnego, może już być przedawnione.
Aby nie przegapić tych terminów, jeśli tylko zorientujesz się, że jesteś uprawniony do zachowku, zgłoś się do nas! Pomożemy Ci w dochodzeniu Twoich praw – tak, abyś na pewno zdążył na czas.
Skontaktuj się z nami!
