Rozwód a darowizna otrzymana przez małżonka. Czy majątek otrzymany w darowiźnie podlega podziałowi przy rozwodzie i jak wpływa na majątek wspólny?

Rozwód to proces, który często wiąże się z wieloma emocjami i logistycznymi wyzwaniami. Jednym z kluczowych aspektów, który może skomplikować sprawę, jest kwestia majątku. W szczególności, darowizny otrzymane przez jednego z małżonków mogą budzić wątpliwości dotyczące ich podziału po rozstaniu.

Wyobraź sobie, że Kasia i Mateusz są małżeństwem od 5 lat. Tata Kasi postanowił wesprzeć swoją córkę finansowo i przekazał jej znaczne sumy pieniędzy na zakup nowego mieszkania. W momencie rozwodu Kasia i Mateusz stają przed pytaniem, co stanie się z tymi pieniędzmi. Czy będą one traktowane jako część wspólnego majątku, który należy podzielić, czy też pozostaną w pełni własnością Kasi jako darowizna od jej rodzica?

Czym jest darowizna?

Definicja darowizny – darowizna to umowa!

Jak pewnie się domyślasz, darowizna to rodzaj przekazania majątku, gdzie darczyńca – osoba, która decyduje się coś podarować – nie oczekuje niczego w zamian. Choć możesz być zdziwiony, darowizna jest umową!

Na pewno zainteresuje Cię też: Umowa darowizny.

Często darowizny te mają miejsce w obrębie rodziny, na przykład rodzice przekazują dzieciom pieniądze na zakup mieszkania (jak w przykładzie wyżej), samochodu czy na wsparcie edukacji. Co zatem się dzieje z takim majątkiem, gdy małżeństwo kończy się rozwodem?

Majątek wspólny a majątek osobisty

Dwa zdania na temat majątków małżonków – bo rozróżnienie tych dwóch pojęć ma kluczowe znaczenie dla kwestii darowizny i rozwodu.

Majątek wspólny małżonków. Co wchodzi w skład majątku wspólnego małżonków?

Majątek wspólny małżonków to wszystko, co małżonkowie nabyli wspólnie w trakcie trwania małżeństwa. Można to sobie wyobrazić jako jeden dużym „worek”, który zapełnia się zarobkami, zakupami i innymi wartościami, które powstały lub zostały nabyte dzięki wspólnemu wysiłkowi i funduszom.

Majątek osobisty każdego z małżonków. Jakie elementy wchodzą w skład majątku osobistego?

Z kolei majątek osobisty każdego z małżonków to wszystko, co nabyli przed ślubem, jak również rzeczy, które otrzymali w darowiźnie lub spadku po zawarciu związku małżeńskiego.

W art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego znajdziesz pełen katalog tego, co wchodzi należy do majątku osobistego. Z perspektywy tematu tego artykułu wystarczy jednak, że przytoczę Ci pkt. 2:

Przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił.

Darowizna a rozwód

„Panie Mecenasie, w małżeństwie musi być wszystko wspólne!”
„Panie Mecenasie, a miało być na zawsze – jak oni się mogą rozwodzić?!”

Takie dwa zdania słyszę najczęściej w kontekście darowania dzieciom pieniędzy, działki czy innych wartościowych przedmiotów. Cóż, rzeczywistość nie jest kolorowa, a w przypadku rozwodu i podziału majątku, zrozpaczeni rodzice zastanawiają się, jak to zrobić, aby ich dziecko odzyskało swój majątek…

Darowizna otrzymana przez małżonka – kiedy darowizna NIE wchodzi do majątku wspólnego małżonków?

Zasada jest prosta: darowizna jest częścią majątku osobistego.

Darowane przedmioty wchodzą do majątku osobistego małżonka i nie ma znaczenia, jaki ustrój majątkowy małżeński obowiązuje w danym związku. To, co dostaniesz, jest Twoje. Darowizna wchodzi w skład majątku osobistego małżonka. ALE…

Kiedy darowizna wchodzi w skład majątku wspólnego?

Są sytuacje, kiedy darowizna wchodzi do majątku wspólnego. I to wcale nie takie rzadkie… Pewnie się zastanawiasz: dlaczego, skoro darowane = moje, a drugi małżonek nie powinien mieć nic do tego…

Cóż, darczyńca (czyli najczęściej rodzice) może zdecydować, że darowany majątek wejdzie w skład wspólnego majątku małżeńskiego. Często w mowie potocznej słyszy się, że ktoś coś „przepisał (np. nieruchomość) na córkę i zięcia”. To właśnie ta sytuacja.

Co jednak ważne, musi to wyraźnie wybrzmiewać z umowy darowizny!

Podział majątku po rozwodzie

Darowizna a podział majątku po rozwodzie

To wszystko, co opisałem wyżej ma kolosalne znaczenie w kontekście rozliczenia się z ex-małżonkiem po rozwodzie. Zazwyczaj jest tak, że rodzice jednego z małżonków, którzy dokonali darowizny, a także sam rozwodzący się małżonek szukają sposobów na to, aby odzyskać dany przedmiot darowizny.

W czasie dokonywania podziału majątku jest to możliwe, jeśli darowizna była dokonana tylko na rzecz jednego z małżonków (np. córkę/syna). Wówczas darowizna zostanie potraktowana jak nakład z majątku osobistego obdarowanego na majątek wspólny. To oznacza, że ex-małżonek będzie musiał się z obdarowanym z tego rozliczyć.

Jak to udowodnić?

„Pół biedy”, jeśli darczyńcy, dokonując darowizny, poszli do notariusza i swoje oświadczenie złożyli w formie aktu notarialnego. Wówczas nie ma problemu z udowodnieniem przed sądem w postępowaniu o podział majątku wspólnego, że przedmiot darowizny absolutnie nie wchodzi do majątku wspólnego małżonków. Wszystko będzie jak czarno na białym w akcie notarialnym.

Gorzej, jeśli darowizna po prostu stała się faktem, bez dopełniania formalności (takich jak np. zgłoszenie do Urzędu Skarbowego czy wspomniane pójście do notariusza). W takiej sytuacji znaczenie ma to, jaka była intencja darczyńcy. Aby to ustalić w takich okolicznościach zazwyczaj konieczne jest przeprowadzenie całego postępowania dowodowego.

Odwołanie darowizny i jej wpływ na podział

Zgodnie z polskim prawem odwołanie darowizny jest możliwe. Moi Klienci, którzy do mnie przychodzą z tym problemem często są jednak zdziwieni, gdy mówię, że to nie takie proste. Dlaczego?

Ustawową przesłanką odwołania darowizny jest rażąca niewdzięczność, ale UWAGA – wobec DARCZYŃCY (np. rodzica ex-małżonka).

Skład majątku wspólnego a odwołanie darowizny

Jeśli darowizna była dokonana na rzecz obojga małżonków, można próbować „uratować” sytuację dzięki tej instytucji, ale – tak jak wspomniałem – nie jest to takie proste.

Niestety, nie można „z automatu” uznać, że złe traktowanie małżonka jest jednocześnie rażącą niewdzięcznością w stosunku do teścia czy teściowej. (Choć oczywiście to wszystko zależy od konkretnej sytuacji.) Linia orzecznicza także ukształtowana jest właśnie w takim kierunku.

Jak mogę pomóc?

Jeśli szukasz wyjścia z podobnej sytuacji, skontaktuj się z naszą kancelarią – razem na pewno coś wymyślimy! Pamiętaj, że sprawy o podział majątku już same w sobie są niezwykle trudne, a gdy w grę wchodzi jeszcze darowizna – bardzo szybko wszystko może Ci się  wymknąć spod kontroli. A my jesteśmy od tego, by pomagać!

PS Zerknij na mój kanał na YouTube (a dokładnie do TEGO FILMU). Zdradzam w nim, co zrobić, jeśli rodzice pomagali w spłacie kredytu. 😱